Á-rísan

古英語辞典によると:

á-rísan

Add: I. to arise, (1) to stand up from sitting or lying:--'Andrea, árís' . . . Andreas þá árás on þæs folces gesihþe, Bl. H. 241, 15. Wearð se deáda man cwic and teolode tó árísenne, 219, 19. (2) to rise after sleeping:--Hé wel ǽr árás . . . Se apostol cwæð tó him: 'For hwon árise þú swá hraðe?,' Gr. D. 227, 8. Hé hié áwehte and cwæð: 'Arísað,' Bl. H. 235, 20. (2 a) of the sun:--Seó sunne áríst swíðe ǽr on morgen up, Ps. Th. 18, 5. (3) to rise after death:--Árás emersit (tumbis atris), Wrt. Voc. ii. 93, 18. Drihten hét ealle árísan þe on þám wætere wǽron, Bl. H. 247, 26. Hé geswutelode þæt hé árisen wæs, Hml. Th. i. 222, 9. II. to arise with intent to act:--Hwá áríst tó þǽm þæt hé sylle hǽlo?, Ps. Th. 13, 11. Uton wé árísan and ácwellan þá apostolas, Bl. H. 149, 34. II a. of hostile action:--Áríseþ þeód wiþ þeóde, Bl. H. 107, 27. Þá gingran árísaþ wiþ þám yldrum, 171, 23. III. to arise, be produced, come to be, (a) of physical growth:--Hit gedéþ ꝥ þá swylas eft ne árísað, Lch. i. 356, 2. (b) figurative:--Gif for godbótan feohbót áríseð, Ll. Th. i. 328, 4. Of manegum landum máre landriht áríst tó cyninges gebanne, 432, 6. Hit áríseþ eówrum sáulum tó hundteóntigfealdre méde it will came to be a hundredfold reward for your souls, Bl. H. 41, 19. Swá hwár swá þæt feoh up áríse wherever such payment has to be made, Wlfst. 181, 10. Áríse seó æcerteóðung á be ðám ðe seó sulh þone teóðan æcer ǽr geeóde (cf. ꝥ hé his teóðunge á swá seó sulh þone teóðan æcer gegá rihtlíce gelǽste, Ll. Th. i. 342, 12), 310, 24. Gif ús feoh áríse æt úrum gemǽnum sprǽcum, Ll. Th. i. 232, 5. Gif preóst circan miswurðige þe eal his wurðscipe of sceal árísan, ii. 294, 11. IV. to rise, mount up:--Oð ꝥ ángylde áríse tó .xxx. scill; siþþan hit tó þám áríse . . . , Ll. Th. i. 68, 3-4. Þriefealdlíce hit áríse it shall increase threefoldly, 88, 3. [Goth. ur-reisan: O. Sax. á-rísan: O. H. Ger. ar-rísan.] a-risan