Dóm
Słownik Anglo-Saski Staroangielski Boswortha i Tollera - dóm
Zgodnie ze Słownikiem Staroangielskim:
- dóm
- Add:--Dóm censura, Wrt. Voc. ii. 21, 35: 24, 5. I. judgement. (1) where an opinion is formed:--Ðá dysegan men sint ǽlces dómes swá blinde, ꝥ hí nyton hwǽr ðá sóþan gesǽlþa sint gehýdde, Bt. 32, 3; F. 118, 22. Þætte ealra heora dóme (judicio) gecoren wǽre, hwanone ꝥ cymen wǽre, Bd. 4, 24; Sch. 485, 8. (2) where sentence is passed:--Mycel egsa gelimpeþ eallum gesceaftum, þonne se dóm neálǽceþ, Bl. H. 91, 19. Ealle sceolan forþ gán tó þám dóme, 95, 18. Se yfela déma onwendeþ þone rihtan dóm, 61, 31. (2 a) of an unfavourable sentence, condemnation:--Þá láreówas beóþ dómes wyrþe, gif hí nellaþ ꝥ folc lǽron, Bl. H. 47, 23. II. direction, ruling:--Hié heora scriftum fullíce geandettiaþ, and be heora dóme bétaþ, Bl. H. 193, 23. III. will, discretion; arbitrium:--Mid cyre, dóme arbitrio, i. judicio, An. Ox. 1315. Hí rícsiað of hira ágnum dóme, næs of ðæs hiéhstan déman ex se et non ex arbitrio summi rectoris regnant, Past. 27, 16. Sié ꝥ on cyninges dóme, swá deáð swá líf, Ll. Th. i. 66, 10. Ic hine tó heora sylfra dóme ágeaf, Bl. H. 177, 25. Þú lǽtst eal eówer færeld tó þæs windes dóme quo flatus impellerent, promovereris, Bt. 7, 2; F. 18, 33. Gebeád hé him hiera ágenne dóm feós and londes, Chr. 755; P. 48, 17: By. 38. Þá teóþan sceattas wǽron on úrum ágnum dómum, Bl. H. 51, 7. Wese hit be eówrum dómum, 157, 7. IV. authority:--Dóme auctoritate, An. Ox. 5149. Swá hé démð ús on dómes dæg, swá wé hér demað þám mannum þe wé hér on eorþan dóm ofer ágon, Wlfst. 300, 11. Dómas magistratus, i. principatus, An. Ox. 260. IV a. an authority, a judicial body, court (cf. Icel. dómr a court for judgement):--Dóme senatu (a Romano senatu capitalem sortitus sententiam), An. Ox. 8, 229. V. reputation, glory:--Sé geworhte micelne dóm on ðǽm gefeohte, Ors. 2, 5; S. 78, 27. Ꝥ hé him swilcne dóm ne on-dréde, ne his mægnes micelnysse ne wnndrode, Hml. S. 30, 40. VI. an ordinance, a decree:--Nis nán rihtra dóm, þonne úre ǽlc óðrum beóde, þæt wé willan, þæt man ús beóde, Wlfst. 112, 4. Dóme, rǽde decretum, i. judicium, i. secretum, An. Ox. 2676. 'Canst ðú þone dóm mýnre dohtor gifta?' Apollonius cwæð: 'Ic can þone dóm, and ic hine æt þám geate geseah,' Ap. Th. 4, 8-10. Þis synd þá dómas (judicia) þe þú him tǽcan scealt, Ex. 21, 1. Dóma decretorum, An. Ox. 2, 329. Dómum, gesetnessum sanctionibus, i. judiciis, 842. Gehír nú godcunde dómas audi ceremonias atque judicia, Deut. 5, 1. Bebodu and godcunde ǽand dómas mandata et ceremonias atque judicia, 31. Gescrifu, dómas ceremonias, Wrt. Voc. ii. 23, 54. VII. a sentence, doom:--Se dóm þæt hire wæs tó gecweden, ꝥ heó cende on sáre, Bl. H. 3, 8. Se mon þe nú démeþ þǽm earmum búton mildheortnesse, þonne biþ þám eft heard dóm geteód, 95, 36. Se deáð him tó cymeþ Godes dóm tó ábeódenne, 59, 11. Heardne dóm gehýran, 83, 17. Beheáfodlicne dóm capitalem sententiam, An. Ox. 4043: 4803. Iudas geseah þone réðan dóm, Hml. Th. ii. 250, 13. VIII. a case for settlement, question:--Áworden wǽs doom (dóm, L.) from clǽnsunge facta est quaestio de purificatione, Jn. R. 3, 25. Dóme examini, i. judicio, An. Ox. 1313. Geáxode dómas responsa, Wrt. Voc. i. 20, 68. Dómum scissitationibus, Wrt. Voc. ii. 79, 14. IX. state, condition:--Geceás hé Laurentium tó þám háde þæs biscopes dómes ad pontificatus ordinem Laurentium elegit, Gr. D. 329, 17. Álýsede fram bende ǽlces mennissces dómes nexu humanae conditionis exuti, C. D. B. i. 154, 15. On þeówum dóme l tó þeówan geseald in servum venundatus, Ps. L. 104, 17. Yfel se cyning wiþ þám Crístenan dóme dyde, Bt. 1; F. 2, 15. Wé sculan ǽnne Crístendóm healdan and ǽlcne hǽðene dóm oferhogian, Wlfst. 274, 16.