Wyrt-truma

Nach dem Altenglischen Wörterbuch:

(wyrtruma), an: -trum, es;

wyrt-truma

m.: -trume, an; f. (I. the root of a plant :-- Wyrtruma radix, Wrt. Voc. i. 33, 11: 80, 8: 285, 79: Cd. Th. 252, 20; Dan. 581. Is seó æx ásett tó ðæs treówes wyrtruman, Lk. Skt. 3, 9. Be ðam wyrttruman, Lchdm. i. 172, 10. Wyrttruman radicem, Ps. Spl. 51, 5. Hig næfdon wyrtruman (wyrtrum, v. l.), Mt. Kmbl. 13, 6: Mt. Skt. 4, 6: Lk. Skt. 8, 13. Hyt næfð ðone wyrtruman (wyrtrum, v. l.), Mt. Kmbl. 13, 21. Wyrtruman ðæs wudu-beámes eorðan fæstne, Cd. Th. 248, 20; Dan. 516: Exon. Th. 328, 28; Vy. 24. Treów wyrtrumum underwreðyd, Runic pm. Kmbl. 341, 30; Rún. 13. Wyrttruman radices, Ps. Spl. 79, 10. Óþ ða wirttruman usque ad radices, Num. 22, 4. I a. the root of a tooth :-- [Ða grindigtéþ ðe álc mid feówer wyrtrume gefæstned byð, and ðanne hý hero wurtruma forleátaþ, ðanne sweartigeþ hý, and fealleþ, Lchdm. iii. 104, 15.] I b. figurative :-- Ne næfð ǽnig bóh grénnysse gódes weorces, se ðe ná wunaþ on wyrtruman (radice) sóðre lufe, Scint. 3, 19. Ða ðe heora heortan wyrtruman on ðisum andwerdum lífe plantiaþ, Homl. Th. i. 132, 7. II. the root, source, origin :-- Hé cuæð ðæt ǽlces yfeles wyrttruma (wyrtruma, Cott. MSS.) wǽre ðæt mon wilnode hwelcre gítsunge, Past. 11; Swt. 73, 3. Seó grǽdignys is wyrtruma ǽlces yfeles, and seó sóðe lufu is wyrtruma ǽlces gódes, Homl. Th. ii. 410, 3. Ðætte of wyrtruman besmitenes geþóhtes ácenned bið, Bd. 1, 27; M. 80, 13. II a. a stock :-- Hwæt limpeþ ðæs tó ðé of hwylcum wyrtruman ic ácenned sí quid ad te pertinet qua sim stirpe genitus? 1, 7; S. 477, 28. III. this word and the word of like meaning, wyrtwala (q. v.), seem to be used in reference to local relations in the sense of foot, lower side, the opposite of heáfod or heáfdu, e.g. Of ðes póles héuede on gerigte tó ðane ellene; of ðane ellene on gerigte á be wertuualen on ðe herestráte, Cod. Dip. Kmbl. v. 17, 10. Tó ðan heáfdan ... tó uurtwalan, vi. 2, 4-6. Andlang fyrh on ða heáfda; andlang heáfda on ðæne grénan pæð ... andlang fyrh on ða wyrtwale; swá be ðære wyrtwale, iv. 19, 17-28. Cf. too: Be ðám heáfdon, iii. 378, 22. Á be heáfdan, 438, 29. Tó ðam heáfde; big ðam heáfde tó ðere fureh, 384, 16, with similar uses of wyrttruma and wyrtwala :-- Of ðam seáðe swá wyrtruma sceát óð Ramleáhweg, Cod. Dip. Kmbl. iii. 455, 22. On ðone feld; ðæt andlang wyrttruman on Hildes hlǽw, 170, 27. On dinningc-gráfes wyrttruman; of dynningcgráfes wyrttruman eall swá se díc sceót, 208, 5: 34, 14. On wiðigleás wyrttruman; ðonne ealling be wyrttruman óð ácleá, v. 230, 1. On wiðigleás wyrtruman; on eatan beares wyrtruman; óð leás eástende; norð be wyrttruman, 334, 25-27. On loxanwuda wyrtruman; of wyrtruman on þiccan stánas, 345, 5. Óð ða dúnæ ufewearde on ða æðenan byrigelsas; swá ádún be wyrtruman æft tó gemíðum, 346, 20. Innan leá; ðanne be wurtruman anlanges wudes, iii. 172, 33. Óð ða lége; ðonne be wyrttruman, 406, 28, 33: v. 358, 18. Forð be wyrttruman, iii. 422, 1: vi. 33, 37. Bæ ðam wyrttruman, v. 191, 32. Wyrttrumman, iii. 135, 8. Tó wuda; swá be ðan eald wyrtruman, 279, 31. Be wyrttrume, v. 100, 20. Wirtrume, iii. 440, 33. Ofer ðane sceagan; ðonne forð á be wyrtruman, 460, 2. Of ðan hamme á be wurtruman, vi. 137, 22. Á be ðare wyrtruman, iv. 93, 7. On wyrtruman, iii. 390, 26. On feld on wyrttruman oð gráfes suðende, v. 334, 34. wyrt-truma

Verwandte Wörter: Be ðare wyrtruman, Cod. Dip. Kmbl. iv. 93, 7).